Araştırmalara nazaran iki yıla yakın süren uzaktan eğitim alışkanlıkları, kısıtlamalar nedeniyle çocukların arkadaşlarından ve sınıf ortamlarından uzak kalması; onların toplumsallaşma imkanlarını ellerinden alırken, dijital dünyaya kaçmalarını da kolaylaştırdı. Öğrenciler kademeli olarak okula dönse de, ekran önünde geçen mühletler orta tatilde yine yükselişe geçti. İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları Ruhsal Danışmanlık ve Rehberlik Servisi, dijital dünyada geçen müddetin yaşlarına uygun sonlar içinde kalması için uygulanabilecek sistemleri ve dijital dünyada çocukların güvenliğini sağlayacak ipuçlarını paylaştı.
Teknolojik gelişmelerin içine doğan günümüz çocukları, geçmiş jenerasyonlarla karşılaştırıldığında dijital dünyada çok daha fazla vakit geçirmekte. Pandemi öncesinde koyulan kurallar pek çok ailede, meskende kalınan mühletin uzamasıyla tesirini yitirdi. Ekranların çocukların ruh ve fizikî sıhhati üzerindeki tesiri bilhassa bu periyotta büyük ehemmiyet taşımakta, zira öğrenciler kademeli olarak okullara dönse de uzaktan eğitim hayatlarının bir kesimi haline geldi. Bu süreçte mecburî hale gelen telefon, tablet, bilgisayar kullanımı çocukların ekran müddetlerinin artmasına sebep olurken, artışla birlikte gelen göz yorgunluğu ve uzun müddet kıpırdamadan oturmaya bağlı omurga ve sırt ağrısı meseleleri da daha sık yaşanmaya başladı. Orta tatil devri de çocukların cümbüş emelli ekran müddetlerinin arttığı ve tertiplerinin değiştiği bir devir. Bu müddetlerin bir alışkanlık ve sonrasında bağımlılık haline gelmesinden çekinen ebeveynler için atılabilecek adımlar mevcut. İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları Ruhsal Danışmanlık ve Rehberlik Servisi çocukların dijital dünyaya ayırdıkları müddette dengeyi muhafazaları ve onların dijital ortamda güvenliğini sağlayabilmek için faydalı teklifler paylaştı.
Birlikte müzik söyleyin, dans edin!
Dijital dengeyi sağlamak için çocukların hayatlarında yaratıcı aktivitelere yer açmak, hiç denemedikleri aktiviteleri denemek yeni kazanım fırsatları sunar. Toplumsallaşmaya bu noktada bilhassa kıymet verilmelidir. Ailece oyunlar oynamak, birlikte yemek pişirmek, konut temizlemek, düzenlemek, sinema izlenecekse bu sinemanın akabinde bir sohbet ortamı yaratmak üzere aile içi etkileşimi arttıracak fırsatlar yaratmaya itina gösterilmelidir. Çocukların meraklarına eşlik etmek, geçirilen vakti memnun anılara dönüştürebilir. Onlarla birlikte bir müzik aleti öğrenmeye çalışmak, birlikte müzik söylemek, fotoğraf yapmak yahut dans etmek, bir yandan onlarla bağ kurmayı kolaylaştırırken, başka yandan da onları ekrandan uzak tutmaya yardımcı olacaktır. Aile üyelerinin toplam ekran müddetine hudut koyarken uygulanması sıkıntı hudutların verimli olmayacağı için gerçekçi mühletler tercih edilmelidir.
Dijital dengeyi sağlamak için sonların belirlenmesi
Ekran karşısında geçen süreyi planlamak atılacak birinci adımdır. Gün içini planlayıp ekran saatleri belirlemek ve bunu açıkça belirtmek değerlidir. Bu ortada hür saatler için alternatifler yaratılmalıdır.
Telefona uyarıcı mühlet belirticiler kurmak ise sağlıklı hudutlar koymada olumlu sonuçlar ortaya çıkarabilecek öteki bir usuldür. Pek çok telefonda var olan bu özellik; ekran müddetini görmek, somutlaştırmak ismine kıymetlidir.
Ödül olarak ise ek ekran müddeti sunulmalıdır. Ebeveynler belirlenen ekran tertibine ahengi teşvik etmek için fazladan ekran müddetini kullanmayı deneyebilir.
Alternatifler için beyin fırtınası yapmak ve çocukları karar alma sürecine dahil etmek onları tahlil bulmaya teşvik edecektir. Ekran dışı aktiviteler için herkesin kendi alternatifini belirlemesine müsaade verilebilir.
Geri adım atmamak ve ebeveynlerin de kurallara sadık kalması öbür değerli bir noktadır. Aile içinde konulan kurallar daima birlikte alındığı vakit daha kolay takip edilecektir. Bu kurallar tüm aile üyeleri için geçerli olmalıdır.
Ekrandan uzak kalmayı denemek sağlıklı sonlar kurabilmek için gereklidir. Konutta herkesin irtibat araçlarından uzak, sohbet edebileceği müddetler konulabilir ve aileyi ilgilendiren kararlar bu saatlerde paylaşılabilir. Bu mühletlere gösterdiğiniz ihtimam aile içi bağlantısı de kuvvetlendirecektir.
Çocukların güvenliği için alınacak tedbirler güç değil
Toplumsal medya, çevrim içi oyunlar ve genel olarak tüm internet ortamı tıpkı fiziki hayatlarımızda olduğu üzere bir ekip tehditler barındırmaktadır. Hasebiyle ebeveynler internet ortamında da çocuklarını korumak için birtakım kurallar koymalıdır. Aileler bu kuralları titizlikle uygulayarak sanal dünyanın tehditlerini minimuma indirebilir, internetten eğlenceli ve öğretici bir irtibat aracı olarak yararlanabilirler. Ailelerin çocuklarına inançlı internet ortamı sağlayabilmeleri için alınabilecek esas tedbirler şunlardır:
- Bilgisayar ve oyun aygıtlarını oturma odası üzere merkezi bir pozisyona yerleştirin. Yaş büyüdükçe kendi odasında olmasına müsaade verilebilir.
- Çevrim içi hangi oyunları oynadığını ve hangi sohbet odalarını ziyaret ettiğini takip edin.
- Çocuklarınızın öğretmen olmasına müsaade verin. Çocuklarınız en yeni siteler ve en son çevrim içi trendleri size öğretebilir ve bu irtibat takibiniz dışında süreçten birlikte keyif almanızı sağlar.
- Varsayım edilmesi sıkıntı şifreler seçmelerini sağlayın. Şifrelerini bilin ve aile rehberinize kaydedin.
- Şifrelerini arkadaşlarıyla ve yabancılarla paylaşmamaları gerektiğini söyleyin.
- Uygun olmayan fotoğraflarını ve özel hayatları konusunda ayrıntıları paylaşmamalarını sebepleri ile anlatın.
- Aile güvenliği yazılımları kullanın.
- Arkadaşlarının dışında rastgele biriyle oyun oynamaya hazır mı? Çocuğunuzun yaşına ve olgunluğuna nazaran kurallarınızı güncelleyin.
- Çocuklara gerçek ismini, e-postasını, konut adresini, yaşını, cinsiyetini, kendisinin ya da ailesinin fotoğraflarını yabancılara açık paylaşmaması gerektiğini sıklıkla hatırlatın.
- Yüz yüze bağlantı ortamlarındaki güvenlik ve nezaket kurallarının dijital dünyadaki bağlantı ortamlarında da geçerli olduğunu anlatın.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı