7-14 Şubat Doğumsal Kalp Hastalıkları Farkındalık Haftası
Ülkemizde her yıl 15 bin bebek kalp hastalığıyla dünyaya geliyor
Anne babalar dikkat! Bu belirtileri asla ihmal etmeyin!
Minik kalpler girişimsel süreçlerle tedavi ediliyor
Delikler kapatılıyor, kapak değiştiriliyor, damarlar genişletiliyor
Ülkemizde doğumsal kalp hastalığı öbür ülkelerden çok farklı olmamakla birlikte, sık görülüyor. O denli ki dünyada her yıl bir milyondan fazla, ülkemizde de 15 bin bebek doğumsal kalp hastası olarak dünyaya gözlerini açıyor. Kalbin odacıkları ortasındaki delikler, kalbin akciğerlere giden ve kan dağılımını sağlayan damarlardaki darlıklar, karıncık ile kulakçıkların gelişim bozuklukları başta olmak üzere 200’ü aşkın doğumsal kalp hastalığı mevcut. Doğumsal kalp hastalıkları bilhassa erken yenidoğan periyodunda (doğum sonrası birinci günlerde) hayati risk oluşturan ağır klinik tablolara yol açabiliyor. Lakin erken teşhis ve yanlışsız tedavi yaklaşımlarıyla doğumsal kalp hastalığıyla doğan bebekler sağlıklı ve uzun bir ömür sürebiliyorlar. Üstelik kalbi besleyen atardamarlara has hastalıkların tespiti ve tedavisinde kullanılan ‘anjiyografi’ prosedüründe yaşanan değerli gelişmeler sayesinde birtakım doğumsal kalp hastalıklarında ameliyat muhtaçlığı da giderek azalıyor! Ayrıyeten ameliyat olabilmesi için kilo alması beklenen yenidoğan devrindeki bebekler de anjiyografi ile vakit kaybetmeden hayata tutunabiliyor!
Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Prof. Dr. Ayhan Çevik, günümüzde anjiyografi yoluyla pek çok doğumsal kalp hastalığının tedavi edilebildiğine dikkat çekerek, “Öyle ki kalp içindeki delikler anjiyografi ile kapatılabiliyor, dar olan damarlar açılabiliyor ve kapak işlevleri bozulan çocuklarda kapak değiştirilebiliyor. Tüm bu gelişmeler süratle devam ederek çocuk kalp hastalarımızın daha kaliteli ve uzun ömür sürmelerine imkan sağlıyor. Anjiyografi formülü günümüzde gelişen yeni teknolojik gelişmeler sayesinde erken doğan ve kilosu düşük olan prematüre bebekler dahil yenidoğan periyodundan itibaren her yaşta teşhis ve tedavi emelli kullanılabiliyor. Sistemin muvaffakiyet talihi yüksek, yan tesir mümkünlüğü ise düşüktür.” diyor.
Şimdi anne karnında tespit edilebiliyor
Doğumsal kalp hastalıklarında her 3 bebekten 1’ine doğumdan çabucak sonra birinci ayda müdahale etmek gerekiyor. Hasebiyle erken teşhis minik kalplerde yaşamsal kıymet taşıyor! Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Prof. Dr. Ayhan Çevik, hamileliğin 18-20. haftalarından itibaren fetal ekokardiyografi ismi verilen ultrasonografik teknikle doğumsal kalp hastalıklarının taranabildiğine dikkat çekerek, “Tanının hamilelikte konulması durumunda doğumun uygun merkezlerde gerçekleştirilmesi ve doğumdan çabucak sonra gerekli müdahale yapılabilmesini sağladığı için tedavi muvaffakiyetini artırıyor. Bu nedenle doğumsal kalp hastalığının mümkünse teşhisinin doğum öncesi konması ve doğumun bu hastalıklara müdahale edilebilecek donanıma sahip merkezlerde gerçekleştirilmesi büyük değer taşıyor” diyor. Doğumsal kalp hastalıkları doğum sonrasında da tam ve eksiksiz fizik muayene, şüphelenilmesi durumunda da ekokardiyografi ile teşhis edilebiliyor. Şayet gerek görülürse ek olarak nadiren anjiyografi ve tomografi tetkiklerinin de uygulanması tanıyı doğrulamak için kullanılabiliyor.
Belirti vermesi yılları bulabiliyor
Doğumsal kalp hastalıklarının birçok alt tipi mevcut ve her bir hastalık kendini farklı sinyallerle muhakkak edebiliyor. Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Prof. Dr. Ayhan Çevik, belirti ve bulguların hastalığın şiddeti doğrultusunda kimi çocuklarda yıllar sonra ortaya çıkabildiğine işaret ederek, “Örneğin kalbin odacıkları ortasındaki delikler büyüklüklerine nazaran, farklı vakitlerde farklı bulgularla gelişebiliyorlar. Rutin denetimler sırasında muayenede belirti vermeyen, lakin kalbin rezervleri bittiğinde belirti veren ender hastalıklar da kelam konusu olabiliyor.” diyor.
Bu sinyalleri asla gözden kaçırmayın!
Erken teşhis ve tedavi için yenidoğan devrinden itibaren rutin muayenenin periyodik olarak yapılması dışında ailelerin de kimi belirtileri gözden kaçırmamaları büyük değer taşıyor. Prof. Dr. Ayhan Çevik, çocukluk devrinde yaş aralığına nazaran değişen belirtileri şöyle sıralıyor:
Yenidoğan periyodunda
- Emme sırasında çabuk yorulmak
- Beslenme zorluğu
- Sık nefes alıp vermek
- Morarma
- Kâfi kilo alımının olmaması
Süt çocukluğu periyodunda
- Sık alt teneffüs yolu enfeksiyonu geçirmek,
- Büyüme – gelişmenin duraklaması yahut olmaması
- Çok terlemek
- Teneffüs ve kalp suratının olağan bedellerin üzerinde olması
- Efor gereken motor aktivitelerinde çabuk yorulmak
- Dudak ve ağız içinde morarma
Okul çağı periyodunda
- Spor aktivitelerinde yaşıtlarına nazaran daha az performans sağlamak
- Çabuk yorulmak
- Sık akciğer enfeksiyonu geçirmek
- Bayılmak yahut bayılacak üzere olmak
- Efor yahut spor aktivitesi ile oluşan göğüs ağrısı
Nizamlı takip çok önemli!
Doğumsal kalp hastalıkları; ilaç, anjiyografi ve ameliyat olmak üzere 3 farklı metotla tedavi ediliyor. Hangi tedavi seçeneğinin uygulanacağı hastalığın teşhis edilme vakti, şiddeti ve öteki anomalinin de var olup olmadığına nazaran değişiklikler gösterebiliyor. Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Prof. Dr. Ayhan Çevik, ülkemizde son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmeler sayesinde doğumsal kalp hastalıklarının büyük kısmının muvaffakiyetle tedavi edildiğine dikkat çekerek, “Bu nedenle, hastalık bulgu vermeden teşhis edilmesine imkan sağlayabildiği için periyodik denetimlerin hamilelikten itibaren yapılması çok değerli. Ayrıyeten başka çocukluk çağı hastalıklarında olduğu üzere; çocukların büyüme ve gelişmeleri mühletince de takiplerinin sistemli olarak yapılması yaşamsal kıymete sahip.” diyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı