Tükürük bezi hastalıkları ortasında en sık tükürük bezi taşı görülüyor. Kesin nedeni bilinmeyen tükürük bezi taşları sialendoskopi yani endoskopik tükürük bezi cerrahisi ile çıkarılabiliyor. Endoskopik tükürük bezi cerrahisi ile birçok tükürük bezi hastalığı kesi yapılmadan, dikişsiz ve konforlu bir formda tedavi edilebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Ela Araz Server, tükürük bezi endoskopisi hakkında bilgi verdi.
İnsan bedeninde üç büyük tükürük bezi mevcuttur. Bunlar submandibular (çene altı), parotis (kulak önü) ve sublingual (dilaltı) bezlerdir. Ayrıyeten bu bezlerin dışında ağız ve burun boşluğunda yerleşmiş çok sayıda küçük tükürük bezi bulunur. Bu bezlerde üretilen tükürük ağaç gibisi dallanmalar gösteren toplayıcı kanallarla toplanır, en sonunda tek bir toplayıcı kanal haline gelerek ağız içine boşalır.
Tükürük bezi hastalıkları 2 kümeye ayrılıyor
Tükürük bezi hastalıkları kabaca nepolastik (tümöral) ve non-neoplastik (tümöral olmayan) hastalıklar olarak iki kümede toplanabilir. Tümöral tükürük bezi hastalıkları âlâ huylu ve makus huylu olarak ikiye ayrılmaktadır. Etkilenen tükürük bezinin olduğu bölgede sabit ve vakitle büyüyen şişlikler halinde belirti verir. Tümöral olmayan tükürük bezi hastalıkları, etkilenen bezde tekrarlayan, ortada şişliğin gerilediği, ağrılı şişlikler ya da çok salya yahut ağız kurluğu biçiminde kendini gösterir.
Tümöral olmayan tükürük bezi hastalıkları şunlardır;
- Akut tükürük bezi enfeksiyonu
- Tekrarlayan tükürük bezi enfeksiyonu
- Tükürük bezi taşı
- Tükürük bezi kanal darlığı, yapışıklığı
- Çocukluk çağı tekrarlayan parotit (Jüvenil Rekürren Parotit)
- Sjögren sendromu
- Radyo faal iyot tedavisi sonrası tekrarlayan tükürük bezi enfeksiyonları
- Çok salya
- Ağız kuruluğu
Sialendoskopi en sık tükürük bezi taşlarına uygulanıyor
Endoskopik tükürük bezi cerrahisi (sialendoskopi) büyük tükürük bezlerinin (kulak önü ve çene altı tükürük bezlerinin) tekrarlayan şişliklerinde teşhis ve tedavi gayesiyle uygulanan bir süreçtir. Tükürük bezinin alınması ve açık cerrahiyi gerektiren birçok hastalık bu yolla kesi yapılmadan ve dikişsiz tedavi edilebilir. Sialendoskopi kabaca tümöral olmayan, tekrarlayan tüm tükürük bezi şişliklerinde uygulanabilir. Kulak önünde ya da çene altında şişip kaybolan, bilhassa yemek yemekle ortaya çıkan ağrılı şişliği olan hastalarda uygulanabilir. En sık yapılma sebebi tükürük bezi taşlarındır.
Hasta günlük hayatına kısa müddette dönebiliyor
Şayet yalnızca teşhis emelli yapılmış ya da süreç kısa sürmüşse, lokal anestezi altında yapıldıysa hasta süreçten çabucak sonra taburcu edilir. Hasta sonraki gün olağan hayatına dönebilir. Genel anestezi uygulanacağı vakit yatış yapılır. Süreçten 4 saat sonra sıvı besinlerle yemek yemeye başlanır, hasta kendini yeterli hissediyorsa taburcu edilebilir. Fakat hasta genel anestezi almış ise birkaç gün istirahat muhtaçlığı olabilir. Süreç sonrasında ağrı çok az olur. İlgili tükürük bezinde süreksiz hafif bir şişlik olur. Bu şişlik birebir gün büyük oranda geçer lakin tam toparlanması bir kaç gün alabilir. Rastgele bir kesi yapılmadığı için pansuman gerektirmez. Birinci haftada denetim emelli polikliniğe davet edilir. En az bir ay mühletle tükürük bezine masaj yapılması ve bol su içilmesi önerilir. Rastgele bir diyet ya da idman kısıtlaması yoktur.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı