BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA
Altın ve ve gümüşün uzun devirli ons fiyat hareketlerine bakıldığında, ikisinin de 1970’lerin sonu ve 1980’lerin başındaki kısa vadeli sıçrayışları ve akabinde sert düşüş ile geldikleri düzeylerde çok uzun yıllar yatay seyrettiği görülüyor.
Uzun yıllar yatay seyretmelerinin akabinde; 2008 global finans Krizi öncesi ve sonrası periyodu de içine alan 2005–2013 yıllarında tekrar kıpırdama yaşayan bu bedelli metaller 2019-2020’lere kadar sakin bir seyir izledi.
Bu noktada Türk Lirası’nın seyri kuşkusuz yurt içinde altın ve gümüş fiyatlarının hareketinde belirleyici bir başka ana öge olarak fonksiyon gördü.
2000’lerin başından itibaren gram altında kademeli olarak çoklukla daima yükseliş ve gram gümüşte de TL’de paha kaybının belirginleştiği yani döviz kurlarının besbelli yükseldiği 2018’lerden sonra dalgalı bir üst taraflı hareket izlendi.
Türkiye’de ferdî manada altının popülaritesinde de bu olgunun rol oynadığı yadsınmaz görünüyor. TL’deki konumlanmaya ilaveten ons gümüşün de son yıllarda hareketlenmesi gümüşü de giderek ilgi odağı haline getirdi.
Gümüş Perşembe’den günümüze gümüşün seyri
ABD’de emtia pazarında ‘Gümüş Perşembe’ olarak isimlendirilen ve emtia pazarı ile vadeli piyasalarda büyük paniğe yol açan olay gümüşün tarihinde kıymetli yer tuttu. 1970’ler ve 1980’lerde yankısı bilinen bu olayın merkezinde Teksaslı Hunt Kardeşler var. 1970’lerin başı ve ortalarından başlayarak Nelson Bunker Hunt; artan enflasyon, Ortadoğu’daki tansiyonlar ve Vietnam Savaşı üzere gelişmeleri göz önüne alarak, altına erişimde bulunan kısıtlamalar nedeniyle ‘güvenli liman’ gördüğü gümüşe yönelmeye başladı. Petrol yatırımları da bulunan aile, petrol konusunda olumsuz gelişmelerden etkilendi lakin öteki iki kardeş Lamar Hunt ve William Herbert Hunt’ın da dahil olması ile hem Suudiler’le iştirakle ticaret alanında hem de emtia piyasalarında etkinliklerini arttırdı. Ons gümüş bilgilerinden de görülebileceği üzere 1970’lerin başında 1-2 dolar ortası seyreden ons gümüş fiyatı 1980’lere girerken 30 doların üzerine yükseldi. Lakin Ocak 1980’de gümüş alım satımına ait ABD piyasalarında yapılan kısıtlayıcı düzenleme, o devir gün içi 50 dolar düzeylerini dahi gören ons gümüşün fiyatını 2005’e kadar seyredeceği 5-10 dolar aralığına çekecek olan gelişmelerin başlangıcı oldu. Hunt Kardeşler’in o periyotta giriştikleri ve içerisinde manipülasyon ve piyasa riski ayrıntıları da barındıran bu eforun altın fiyatları üzerinde de tesiri tartışılageliyor.