Metaverse kainatına dair keşfetme isteği ve teknolojide geride kalma korkusu, kesime dair pazarı ve yatırımları büyütüyor. Facebook’un ismini Meta’ya çevirmesi ve sanal arsa satışlarında yaşanan talep patlaması ile çok süratli giriş yaptığımız metaverse pazarının 5-10 yıl içerisinde global iktisada 8 trilyon dolar kazandıracağı öngörülüyor. Bugünün ve geleceğin teknolojisi ‘Metaverse, kaçırılmaması gereken bir yatırım fırsatı mı, riskler, muhtemel kazanımlar nelerdir?’ üzere cevaplanması gereken sorular, İstikrar Değerleme’nin bahsin uzmanlarının iştirakiyle Digital Network Alkaş platformu üzerinden online olarak düzenlediği Gelecek Mars’ta Değil Metaverse’te mi’ webinarında cevaplandı.
“Meta-evren”in kısaltması olan metaverse, gerçek ve sanal dünyanın bir bilim kurgu vizyonunda birleştiği, insanların farklı aygıtlar ortasında hareket etmesine ve dijital bir ortamda irtibat kurmasına imkan sağlayan alternatif gerçeklik olarak hayatımıza çok süratli bir giriş yaptı. O denli ki; metaverse kozmosuna olan ilginin artış suratına bakarak 2022’nin sözünün metaverse olabileceğini ön görmek çok da güç değil. İnsanlık bir yandan aya seyahat ile başlayan uzay serüveninde turizm gayeli seyahatler ve öbür galaksileri keşfetme dileği ile maceracı ruhunu beslerken, bir yandan bulunduğu ortamdan hiç ayrılmadan yeni keşiflere yelken açmasını sağlayan metaverse cihanında yolunu bulmaya çalışıyor. Sanal yerlerin yüksek bedellerle alınıp satılması ile bir anda daha büyük kitlelerin dikkatini çeken bugünün ve geleceğin teknolojisi ‘Metaverse, kaçırılmaması gereken bir yatırım fırsatı mı, riskler, muhtemel kazanımlar nelerdir?’ üzere cevaplanması gereken pek çok soru var.
Yaklaşık 20 yıldır gayrimenkul bölümünde değerleme hizmeti sunan İstikrar Değerleme, bu sorulara karşılık bulmak ve her gün gelişen, değişen ve evrilen, metaverse cihanını birlikte keşfetmek ismine hususun uzmanları ile ‘Gelecek Mars’ta Değil Metaverse’te mi’ webinarı düzenledi. Digital Network Alkaş platformu üzerinden online olarak gerçekleşen aktifliğin moderatörlüğünü tecrübeli İktisat TV Programcısı Hande Berktan üstlenirken, UiPath, Avrupa Lider Yardımcısı Tansu Yeğen, Türkiye’nin birinci Metaverse Ajansı STANDBY ME Ajans Lideri Can Yurdakul, Ödüllü Müellif, Podcaster Konuşmacı ve Teşebbüsçü Bora Özkent ve İstikrar Değerleme İdare Heyeti Lideri Baki Budakoğlu konuşmacı olarak yer aldı. Moderatör Hande Berktan, insanlığın ilerlemesini sağlayan merak ve keşfetme isteğinin son meyvesi metaverse kozmosunu daha kolay keşfetmek; dahası onu daha düzgün anlamak için yapay zekanın geldiği noktanın incelenmesi gerektiğini gündeme getirerek, ‘Metaverse, yapay zekanın bugünü ve yarınını’ UiPath, Avrupa Lider Yardımcısı Tansu Yeğen’e sordu.
“Yapay zeka o kadar çabuk ve süratli hayatımıza girdi ki; buna neredeyse pürüz olamıyoruz”
İnsanoğlunun son yıllarda farkında olmadan bilhassa toplumsal medya üzerinden yapay zekayı epey fazla kullandığına dikkat çeken UiPath, Avrupa Lider Yardımcısı Tansu Yeğen, bilhassa gelecek 20 yıl içinde bu sürecin daha da kendini hissettireceğini belirtti. 2021 yılında yapay zekanın dünya pazarına 3 trilyon dolarlık bir katkı yaptığını ve bu sayının 2030 yılında 15.7 trilyona ulaşacağını söyledi. Yeğen; “ Yapay zeka o kadar çabuk ve süratli hayatımıza girdi ki; buna neredeyse mani olamıyoruz. Robotlar artık, servis hizmeti veriyor, arabalar yapıyor, hatta insanın yapamadığı yumurtanın sarısını beyazından dahi ayırabiliyor. Buna yapay zeka da eklenince, adeta günümüzde robotlar beynimiz üzere oldu. Borsada bizim ismimize alım satım yapıyorlar. Bu da bilhassa ferdî alım gücünün belirlenmesinde çok etken bir rol üstlenmiş durumda. Bilhassa yapay zeka ile tüketime, alışverişe gerçek itiliyoruz. Geldiğimiz noktada yapay zekayı dışlayamayız ya da reddedemeyiz. Yapılması gereken hayatımızı kolaylaştıracak istikametlerine evriltmeyi öğrenmekten geçiyor. Zira hayatımızı kolaylaştıran bir öge. İnsanların vakitlerini çalan, bilgisayar başında vakit harcamasına neden olan pek çok işi artık yapay zeka ile çözer olduk. Bizim yerimize sunum yapan, rapor hazırlayan hatta verdiğiniz üç söz ile makale yazan yapay zeka uygulamaları var” dedi.
“İleride fiziki olarak otomobil ya da mesken değil bunların NFT’sini alacağız”
Yapay zeka ile metaverse alakasının daha emekleme etabında olduğunu fakat yeniden de metaverse kavramının bilhassa insanoğlunun hayal gücü ile giderek geliştiğini de belirten Tansu Yeğen, çocukların bilgisayar oyunları sayesinde bu yeni metaverse cihanına süratli bir giriş yaptıklarını da dikkat çekti. Yeğen kelamlarını şöyle sürdürdü: “Farkında olmadan da olsa bu dünyaya giriş yaptık, ben 5-10 yıl içerisinde 8 trilyon dolarlık bir metaeverse pazarının bizi beklediğini düşünüyorum. Çok kıymetli bir araştırma şirketinin datalarına nazaran geçen yıl dijital eserler özelinde 54 milyar dolarlık bir harcama yapılmış. Fizikî emlağın yerine artık NFT üzerinden emlak alımlarının olacağını ve emlak dalının de bu durumdan önemli manada etkileneceğini öngörüyorum. İleride fiziki olarak otomobil ya da konut değil bunların NFT’sini alacağız.”
“Metaverse, internetin kendisine dönüşecek”
Webinarın bir öteki konuşmacısı olan Ödüllü Muharrir, Podcaster Konuşmacı ve Teşebbüsçü Bora Özkent ise,Z ve Y nesillerinin metaverse cihanında halihazırda oyunlarla yer aldığını, metaverse’in son devirde büyük ilgi çekmesinde teknoloji ile arsa alınabilir fikrinin etken olduğuna vurgu yaptı. Özkent konuşmasında şunları söyledi; “Öteden beri oyun kainatı daima vardı. Facebook bu sürece dahil olunca çok heyecan yarattı. Zira nakdî bir güç de ortaya koymuş oldu. Bu da öteki oyuncuları peşinden sürükledi ve bir anda metaverse kavramı süratli bir ivme yakaladı. Bilhassa internette orta yüzlerin kolaylaşması ve ihtilal niteliğindeki dokunabilirlik ve gözlüklerin çıkmasıyla olağan bir hayattan farksızlaşan bir hayata merhaba demiş oldu beşerler. Yani durumun üç boyuta taşınması insanların daha kolay anlamasına, yaşamasına, deneyimlemesine imkan sağladı. Ben yakın bir gelecekte Metaverse’in internetin kendisine dönüşeceğine inanıyorum. Zira bu kainatta para kazabiliyor olmak, hayal gücünü zorlamak, üç boyutlu tecrübesi yaşamak insanlara heyecan veriyor.”.
Temel gereksinimlerin gerçek dünyadan sağlandığı, ancak toplumsal, kültürel ve öbür tüm gereksinimlerin sanal dünyadan karşılanmaya başladığı ‘metaverse’ün süratli yükselişinde insanların giderek zorlaşan gerçek hayat yüzünden bu yeni geleceği ve gerçekliği kucaklamak için epeyce istekli oluşlarının tesirinin büyük olduğunu belirten webinar moderatörü Hande Berktan, yeni sistemde emlak bölümünün nasıl etkileneceğini, Metaverse’de arsa alım satımlarının nasıl olacağını, mümkün riskleri İstikrar Değerleme İdare Heyeti Lideri Baki Budakoğlu’na sordu.
“Metaverse’te satın alınan arsa değil, yerin NFT’si”
“Öncelikle bu platform üzerinden bir düzeltme yapmak gerekir, alınan arsa değil yerin NFT’si. Beşerler sonuçta fiziki bir arsa almıyor.” diyen İstikrar Değerleme İdare Heyeti Lideri Baki Budakoğlu; “Lakin tekrar de bu çeşit yatırımlar yaparken fiziki olarak baktığımız bedeller âlâ incelenmeli. Burada en kıymetli mevzu güvenilirlik ve bilişim altyapısının net olması. Tanınan bir yaklaşımla, ünlülerin oturduğu yerlere yakın meskenler ya da kıymetli caddeler yahut değerli markaların olduğu yerlere yakın lokasyonlar üzere seçenekler üzerinden beşerler kararlar veriyorlar. Lakin bu durumun metaverse kavramındaki emlak alımlarında tam olarak bir karşılığı yok. Beşerler süratli bir tepkiyle, kıymetli AVM’lerdeki dükkanları aldılar fakat, burada dikkat edilmesi gereken şey nasıl yönetildiği, nasıl işlediği ve nasıl sağlam olduğu. Maalesef şu an için bunun bir anayasası, kuralı yok, yakın bir vakitte şekillenecektir, lakin dikkat edilmesi gereken tanınan yerler değil onların nasıl işlediği, yönetildiği.” halinde konuştu.
“Metaverse geleceğinde yatırım yaparken gereksinim ve beklentileri yanlışsız belirlenmeli”
Metaverse’de arsa alımında dikkate alınması gereken parametreler hakkında da webinar dinleyicilerini uyaran Baki Budakoğlu, unutulmaması gereken hususları şu sözlerle sıraladı; “ Öncelikle bu dünyada yaşadığımızı, yaşayacağımızı unutmamamız gerekiyor. Metaverse geleceğinde yatırım yaparken gereksinim ve beklentiler gerçek belirlenmeli. Zira bir yerde yatırımdan bahsediyoruz, bunlar boşa gitmemeli. Arsa beklentileri, yatırım beklentileri şu an için çok oturmuş değil. Nihayetinde bizler orda avatar dediğimiz benliklerimizle temsil edileceğiz. Onlar, beslenmeyecek, üşümeyecek, barınma için özellikli bir alanlara gereksinim duymayacak. O nedenle gerçek hayattaki beklenti ve isteklerle metaverse alanındaki isteklerin hakikat tahlil edilmesinde fayda var. Şu an satılan emlakta gündeme getirildiği için çok tanınan ve cazip hale geldi. Bu çeşit yatırımlar büyük şirketler, markalar için bir kahır olmayabilir lakin daha küçük yatırımcılar için önemli kayıplara neden olabilir. Bu yüzden insanların metaverse cihanında yapacakları satın almaları şuurlu yapmaları gerekir”.
“Metaverse, kendi bedelini yaratmak isteyenler için kıymetli bir fırsat”
Metaverse kavramının şirketler için yeni bir alternatif mecra olduğuna dikkat çeken ve kendi pahalarını yaratma ismine değerli bir fırsat olarak görülmesi gerektiğine vurgu yapan Türkiye’nin birinci Metaverse Ajansı STANDBY ME Ajans Lideri Can Yurdakul, konuşmasında kendi bölümlerinde Metaverse pazarının 420 milyar dolar pahasında olduğunu ve birkaç yıl içinde bu sayının iki üç katına rahatlıkla çıkabileceğini söyledi. Firma olarak markalara ‘bu kozmosta nasıl bedeller yaratabiliriz?’ noktasında çalışmalar yaptıklarını belirten Can Yurdakul, buradaki ana kriterlerini ‘sıcaklık haritası’ olarak tabir ettikleri uygulama ile yönettiklerini belirtti.
“Sonsuz bir dünyaya seyahat yapacağımız bir mecranın daha emekleme aşamasındayız”
Yurdakul, bu sistemi ve şirketlerin Metaverse dünyasına giriş için neler yapması noktasındaki tekliflerini şu sözlerle sıraladı; “Bir devir domain alma yarışı vardı, oradaki külfetler şu an metaverse cihanında de kelam konusu. Kurumlar, firmalar bir yarış içinde. Bizler sıcaklık haritası dediğimiz bir uygulama ile kriterlerimizi belirliyoruz. Arsa alımından çok markalara bedel yaratmaya yönelik çalışmalar yapıyoruz. Zira aslında metaverse kavramı bunu gerektiriyor. Bu sizin nasıl faal bir çalışma yapacağınızla ilgili. ‘Markanızın bir aktivitesi var mı?’, ‘Nasıl bir aktiflik ya da bir proje yapılacak?’, metaverse kavramının ilgilendiği sorular bunlar. ‘İnsanlar kendi yerlerini nasıl geliştirecek?’, ‘Nasıl bir tecrübelerle öbür insanların karşısına çıkacak?’, ‘Hangi hayal gücünü metaverse kozmosuna taşıyacak?’ bunları konuşmaya başladığımız vakit gerçek manada metaverse yerini bulacaktır. Yani sonsuz bir dünyaya seyahat yapacağımız bir mecranın daha emekleme evresindeyiz diyebilirim.”
“Metaverse; en çok cümbüş, eğitim ve turizm dallarına ivme katacak”
Herkesin rastgele biri yahut rastgele bir şey olabileceği ve potansiyel olarak her şeyi gerçekleştirebileceği dijital bir alan olarak dikkat çeken metaverse kavramının cümbüş, eğitim, sıhhat ve hatta turizm kesimlerinin geleceğini yakından ilgilendireceğine vurgu yapan UiPath, Avrupa Lider Yardımcısı Tansu Yeğen de konuşmasının ikinci kısmında bilhassa kimi kesimlerin metaverse kavramından önemli biçimde faydalanacağını belirtti. Yeğen; “Turizm, eğitim, cümbüş ve hatta sıhhat dalı metaverse üzerinden önemli bir potansiyel yakalayacak. Metaverse’te otel kurulacak, tatile çıkılacak, ödemeler kripto paralarla yapılacak. Beşerler sanal gözlüklerini takıp Efes harabelerini gezebilecek, sonra buraya gelip ziyaret edebilecek. Tekrar birebir halde cümbüş ve müzik kesimi bu manada önemli teşebbüslerde bulunmaya başladı bile. Müziklerinin birinci lansmanını ya da konserini bu sistem üzerinden yapan etkinlikler gerçekleşecek. Sokakta defileler düzenlenecek, beşerler gözlüklerini takıp hem o defileyi takip edip, hem de oradaki beğendikleri eserleri satın alabilecekler, sanal eldivenler sayesinde metaverse üzerinden market alışverişini yapabileceğiz. Eserlere dokunup onları sepetimize koyacağız, sonrasında ödemeyi yapıp, gerçek hayatımızdaki konutumuza eserlerimizi sipariş edebileceğiz. Yeniden birebir biçimde üniversiteler eğitimlerini bu dünya üzerinden sunabilecekler. Dünyanın hangi coğrafyasında olursak olalım istediğimiz üniversitenin derslerini izleyebileceğiz. Bildiğim kadarıyla Amerika’daki Stanford Üniversitesi bu türlü bir uygulamayı başlattı. İşte tüm bunlara baktığımızda metaverse kavramı emlaktan öte bize çok hoş eş fırsatlara katılma bahtı sunuyor, kıymetli olan tarafı da bu.” dedi.
“Markalar ve beşerler için Metaverse şu an için tıpkı çizgide”
Fizikî dünya ile sanal dünyanın birleştiği bir nokta olan metaverse kavramının yolunun çok açık olduğuna dikkat çeken STANDBY ME Ajans Lideri Can Yurdakul da konuşmasının ikinci kısmında; “Tarihe not düşülen bir devirdeyiz, markalar olarak, kullanıcılar olarak tıpkı çizgide bu yeni sistemi keşfediyor, öğreniyor, geliştiriyoruz önümüzde uzun bir seyahat var. Metaverse’ün bir gelecek olduğu kesin, avatarla olan bir hayattan bahsediyoruz” dedi.
“Metaverse merkeziyetçilik kavramını ortadan kaldıracak”
Ödüllü Muharrir, Podcaster Konuşmacı ve Teşebbüsçü Bora Özkent’te konuşmasının ikinci kısmında metaverse ve merkeziyetçilik münasebetine dikkat çekti. Metaverse kavramı ile yaşadığımız dünyadaki merkeziyetçilik anlayışının ortadan kalkacağını savunan Özkent, bu husus hakkında görüşlerini şu sözlerle aktardı: “İnternetle tanıştığımızda bu mecranın toplumsal medyaya dönüşebileceğini, ya da Facebook üzerinden evlenebileceğimizi düşünemezdik. Metaverse dünyasının da bu manada neye ve nasıl gelişeceğine dair tam bir bilgimiz elbette yok. Lakin bu dünyada kuralların olmayışı, insanların kendi kurdukları hayal güçlerinin bir eserlerinin yansıması oluşu merkeziyetçilik kavramını ortadan kaldıracak. Evvelce bir oyun oynarken kuralı oyunu yazan firma belirlerdi. Metaverse tertibinde belirleyici insanın kendisi olacak. Bu nedenle ben ilerde ülke kavramının olmayacağını düşünüyorum. Beşerler kendine uygun hayat alanları yaratacak, ülkeler kuracak ya da yaşamak istedikleri ülkeleri kendileri belirleyecek.”
5 ülkeden ve Türkiye’den 30 vilayetten 600’den fazla kişinin online olarak takip ettiği webinar, izleyicilerden gelen soruların cevaplanması ile sona erdi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı