Rusya-Ukrayna savaşı ekmek fiyatlarını vurdu

Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesiyle ziraî emtia fiyatlarındaki yükseliş ivme kazanırken, artan fiyatlar global besin enflasyonu için üst istikametli risk oluşturuyor.

Dünya buğday ihracatında değerli bir role sahip Rusya ve Ukrayna ortasındaki tansiyon, buğday arzının olumsuz etkilenebileceğine, fiyatlardaki üst taraflı baskının sürebileceğine ve bu ülkelerin buğday ihracatının durma noktasına gelebileceğine dair tasaları artıyor.

Azak Denizi ve Karadeniz’deki birçok limanın kapalı olması, sigorta yapılamaması, nakliye maliyetlerinin yüksek olması ve kimi gemilerin savaş bölgesine yönelik rotaları kullanmayı tercih etmemesi sorunu daha da ağırlaştırıyor.

Buğdayın fiyatı tarihi düzeylere ulaşırken, ayçiçek yağı ve soya fasulyesinde de kıtlık riskinin bulunduğu belirtiliyor.

Gübre fiyatları ise artmaya devam ederken, yaşanan son gelişmeler tarım bölümünün en önemli tedarikçi ülkeler olan Rusya ve Ukrayna’ya ne kadar bağımlı olduğunu gösteriyor.

14 yılın tepesindeki buğday fiyatlarının ekmeğin maliyetini artırması bekleniyor

Batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik sert ekonomik yaptırımlarına karşın Ukrayna’da savaş devam ederken, global arza ait telaşların artmasıyla buğday fiyatlarının 14 yılın tepesine ulaştığı dikkati çekiyor.

Chicago Borsasında (CBOT) buğday fiyatları kile başına 4 Mart’ta 12,09 dolarla 2008’den bu yana en yüksek düzeyini gördü. Böylelikle en temel besin hususlarından biri olan buğday fiyatları hafta boyunca yüzde 40’tan fazla artış gösterdi.

Uzmanlar, şubat ve mart 2008’deki kısa periyodik artışlar dışında, buğdayın çağdaş tarihte bugün olduğundan daha kıymetli olmadığını belirtiyor. Buğday fiyatının nerede tepe yapacağını kestirim etmek zorlaşırken, 2008’de kaydedilen 13,17 dolarlık tepeyi geçmesinin çok yakın olduğuna kesin gözüyle bakılıyor.

Bu yükselişin halihazırda yüksek seyreden global besin fiyatlarını daha da olumsuz etkilemesi öngörülürken, un ve yem üretiminde kullanılan buğday fiyatlarındaki artışın ekmek, makarna ve bisküvi üzere eserlerin fiyatını da artırması bekleniyor.

Ukrayna ve Rusya dünya pazarının kıymetli buğday üreticileri

Yaklaşık yüzde 70’i verimli topraklarla kaplı olan Ukrayna’nın 32 milyon hektarlık ekilebilir yere sahip olduğu belirtiliyor. Bu oran tüm Avrupa Birliği’ndeki (AB) ekilebilir arazinin 3’te 1’ine tekabül ediyor.

Son 20 yılda Ukrayna tarımı yükseliş yaşarken, bugün ülkenin dünyanın en büyük 10 tahıl ihracatçısından biri olduğu kaydediliyor.

Rusya ve Ukrayna, dünya buğdayının yaklaşık yüzde 14’ünü üretiyor ve bu oran global buğday ihracatının neredeyse 3’te 1’ini oluşturuyor.

İki ülkenin global buğday ihracatındaki toplam hisselerinin 2019’da yüzde 25 seviyesinde olduğu kayıtlarda yer alıyor.

Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya’nın 2019’da global buğday ihracatındaki hissesi yaklaşık yüzde 18 seviyesinde bulunuyor. Yüzyıllardır kıymetli bir buğday üreticisi pozisyonunda olan ve Avrupa’nın “ekmek sepeti” olarak da isimlendirilen Ukrayna ise dünyanın en büyük 5’inci buğday ihracatçısı olarak ön plana çıkıyor.

Buğday fiyatlarındaki artış et eserlerinin fiyatlarını da tehdit ediyor

Rusya-Ukrayna savaşıyla sürat kazanan buğday fiyatlarındaki artışın bilhassa Asya ve Afrika’da buğday ithal eden ülkeler için maliyeti artıracağı ve sonuçlarının ağır olacağı iddia ediliyor.

Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) datalarına nazaran, 2020’de Lübnan’da tüketilen tüm buğdayın yaklaşık yüzde 50’si, Yemen’de yüzde 22’si ve Libya’da yüzde 43’ü Ukrayna’dan ithal ediliyor.

Savaşın tesiriyle güç fiyatlarındaki yükseliş, gübre fiyatlarındaki artışla birlikte besin fiyatlarındaki yükselişi destekliyor.

Çatışmaların tesiriyle tahrip edilen yollar üzere ulaşımda yaşanan zorlukların ve azalan üretimin, mümkün bir “buğday kıtlığı” telaşını de beraberinde getirmesi bekleniyor.

Uzmanlar, global buğday arzının yüzde 35’inin hayvan yemi için kullanıldığına işaret ederken, bu durumdan et ve öbür hayvansal eserlerin fiyatlarının da ziyan görebileceğine dikkati çekiyor.

Halihazırda güç kriziyle çaba eden AB’nin savaşla birlikte besin arzında problem yaşaması beklemezken, fiyatların artmasına kesin gözüyle bakılıyor.

“Fiyatlardaki yükselişin sonu görünmüyor”

Commerzbank Kıdemli Emtia Analisti Carsten Fritsch, buğday fiyatının hafta başından bu yana yaklaşık yüzde 40 arttığını belirtti.

Fritsch, “Yükselişin sonu görünmüyor zira dünya buğday ihracatının yüzde 30’u Ukrayna’daki savaş nedeniyle global pazarda kesildi.” değerlendirmesinde bulundu.

Ukrayna’nın hafta başında Karadeniz limanlarını Rus saldırısının sonuna kadar kapalı tutacağını anımsatan Fritsch, Ukrayna’dan deniz yoluyla buğday sevkiyatının yapılamayacağını aktardı.

Fritsch, Rusya’nın da buğday ihraç etmekte zorlanmasının muhtemel olduğunu, hiçbir geminin kriz bölgesine gitmeye istekli olmayacağını kaydetti.

Devam eden savaş bu yılki mahsulün ekimini de zorlaştırabilir

Sigorta şirketlerinin bunu karşılamak için değerli ölçüde daha yüksek primler talep edeceğine dikkati çeken Fritsch, nakliye şirketlerinin Rusya’dan yahut Rusya’ya yapılan teslimatlar için sipariş kabul etmediğini belirtti. Fritsch, “Her durumda çabucak hemen hiçbir alıcı şu anda Rusya’dan buğday sipariş etmeye istekli değil.” sözünü kullandı.

Yüksek fiyatların talebi frenlemeye başladığına dair işaretler olduğuna dikkati çeken Fritsch, talebin mümkün olan her yerde alternatif tahıl tiplerine kaymasının beklenen olduğunu belirtti.

Fritsch, bu nedenle mısır fiyatlarının da son günlerde kıymetli ölçüde arttığına işaret ederek, mısırın hafta başından bu yana yüzde 20’lik paha kazandığını bildirdi.

Mısırın da Ukrayna’daki savaştan etkilendiğini belirten Fritsch, dünya mısır ihracatının neredeyse 5’te 1’inin Karadeniz bölgesinden geldiğini, Ukrayna’nın dünyanın en büyük mısır ihracatçılarından biri olduğunu tabir etti.

Fritsch, devam eden savaşın bu yılki mahsulün ekilmesini de zorlaştırabileceğini lisana getirdi.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir