Son vakitlerde karşılığını bilemediğimiz sorularla belirsizlikler içerisindeyiz. ‘’İhtiyaçlarımı rahatlıkla karşılayabilecek miyim?’’ üzere karşılığını aradığımız meçhul kanılara ağır bir halde maruz kalmaktayız. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikoloji Uzmanı Kln. Psk. Müge Leblebicioğlu Arslan, ekonomik tasa hakkında açıklamalarda bulundu.
Şahıslar olumlu ya da olumsuz fark etmeksizin yeni bir durumla karşılaştıklarında dert belirtileri gösterebilirler. Dert duygusu, dışarıdan gelen tehdidin tam olarak ne olduğunun bilinmemesi ve geleceğe yönelik sonların meçhul olmasından kaynaklı hissettiğimiz bir histir. Buradan baktığımızda şahısların algıladıkları ekonomik durumlarının ve yaşadıkları ülkenin ekonomik dalgalanmalarının, ruh sıhhatleri üzerinde değerli bir tesire sahip olduğu söylenilebilir.
Ekonomik dalgalanmalar şahısların hayatlarını olumsuz etkiliyor
Hayat aslında belirsizlikler üzerine konseyidir. Bu belirsizlikler ister olumlu olsun ister olumsuz, belgisiz olan her durum şahıslarda bir grup olumsuz hisleri tetikleyebilir. Makul seviyede hissedilen telaş aslında sağlıklı bir histir. Bizi motive eder, tehlikelere karşı kendimizi ve etrafımızdakileri korumamıza ve tedbirler alarak hayatta kalmamıza yardımcı olur. Örneğin; bu durumda telaş kişiyi çalışmaya, planlamaya, sorgulamaya, gelişmeye ve birikim yapmaya itebilirken daha ağır hissedilen dert ise kişinin ömürden aldığı doyumu olumsuz istikamette etkileyebilecek niyet ve davranışlara itebilir. Münasebetiyle hissedilen derdin yoğunluğu ve kişinin günlük hayatındaki fonksiyonelliği üzerindeki tesirinin, ruh sıhhati üzerinde belirleyeci bir faktör olduğu söylenebilir. Rutinler şahısların olumsuz hislerle baş edebilmesinde kıymetli bir rol oynamaktadır. Bireyler içinde bulundukları meçhullüğü gün içindeki rutinleriyle farkında olarak ya da farkında olmadan muhakkak hale getirirler. Örneğin, sabah muhakkak saatlerde uyanmak, işe gitmek, işten sonra dışarıda bir şeyler içmek ya da yemek yemek, spor yapmak, toplumsal aktivitelerde bulunmak, belli vakitlerde seyahat etmek, alışveriş yapmak, hobileriyle ilgilenmek üzere tüm bu aktiviteler bireylerin hayatındaki motivasyonel rutinler ortasında yer alabilir. Şahısların omurlarındaki birtakım faktörler mevcut rutinleri üzerinde engelleyici ya da bozucu rol oynayabilmektedir. Ne yazık ki günümüzde gerek Pandemi şartları gerekse mevcut ekonomik dalgalanmalar, şahısların günlük rutinlerini gerçekleştirebilmesini zorlaştırabilmekte hatta rutinleri üzerinde bozucu tesire neden olabilmektedir.
Ekonomik telaşla başa çıkmada neler yapılabilir?
Geçmişe ve geleceğe yönelik yanılgılı fikirler yerine gerçekçi ve fonksiyonel fikirlere odaklanın. Olumsuz hisler karşısında duygusal yeme ya da hisleri bastırma üzere fonksiyonel olmayan tavırlardan uzak durmak son derece kıymetlidir. Bu süreçte his ve niyetleri söz etmek, aile ya da yakın arkadaşlardan maddi yahut manevi dayanak talep etmek, his paylaşımında bulunmak ve sevdiklerimizle vakit geçirmek üzere aktivitelerin olumsuz hissin azalmasında kıymetli bir faktör olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte gereğince düzgün uyumak, tertipli beslenmek, kişiyi rahatlatacak yoga, meditasyon ya da gevşeme idmanları üzere tekniklerden faydalanmak da fonksiyonel baş etme yolları ortasında yer almaktadır.
Ekonomik durumunuzu daha verimli bir halde yöneteceğiniz yolları değerlendirin
İktisattaki belirsizlik ve tutarsızlıklar karşısında bireylerin ekonomik durumlarına nazaran yine planlama yapmaları hayli kıymetlidir. Planlamalar başlangıçta bireyde telaş ve ümitsizlik uyandırsa dahi bilhassa öncelikli ödeme planlarının yapılması ve masrafların yine kıymetlendirilmesi üzere tahlil arayışlarının kişiyi uzun vadede rahatlatabildiği görülmektedir.
‘’Ya Daima Ya Hiç”yapmak yerine rutinlerinizi tekrar düzenleyin
Mevcut sürdürülebilir rutinlere mümkünse devam edebilirsiniz. Devam edilmesi maddi ya da manevi açıdan zahmet oluşturan rutinler yerine yeni rutinler oluşturmak şahısların olumsuz his durumları üzerinde rahatlatıcı bir tesir oluşturabilmektedir. Örneğin; maliyeti yüksek bir spor salonuna gitmekten büsbütün vazgeçmek yerine ekonomik durumunuza uygun bir spor salonuna gitmek, meskende spor yapmak ya da açık alanda yürüyüş yapmak üzere yeni rutinler oluşturmak şahısların uygun olma halinde değerli bir rol oynamaktadır.
Toplumsal medyanın çok kullanımından uzak durun!
Gün içerisinde gerek gazetelerde gerekse televizyon üzere kitle bağlantı araçlarında ve toplumsal medya kanallarında iktisadın durumu hakkında çok fazla olumsuz habere maruz kalmaktayız. Olumsuz bir durum, his ya da niyete daima olarak maruz kalmak şahıslarda korkuyu tetikleyebilmekte hatta var olan tasayı arttırabilmektedir. Bu noktada sonlandırmanın, dert belirtileri üzerinde olumlu bir tesire sahip olduğu söylenebilir. Burada kast edilen var olan gerçekliği inkâr etmek ve görmezlikten gelmek değildir. Doğal ki de şahıslar birtakım bilgiler edinmeli ve gündemi takip etmelidirler. Lakin ağır korku oluşturacak içeriklere hudut getirmek ve çok maruz kalmaktan kaçınmak şahısların yeterli olma halinin artmasında kıymetli bir tesire sahiptir. Örneğin, ‘’ sabahları kalktığımda 10 dakika haberlere bakacağım.’’ biçiminde kişi kendi ömür tertibine nazaran medya kullanımına sınırlama getirebilir.
Fakat tüm bunlara karşın kişi mevcut durumla baş etmekte zahmet yaşıyorsa, kişinin his yoğunluğunda bir azalma olmuyorsa ya da hissin şiddeti giderek artıyorsa, ve bu durum kişinin günlük hayatını ve fonksiyonelliğini olumsuz istikamette etkilemeye başladıysa psikoterapi dayanağının alınması kişinin ruhsal yeterli olma hali açısından epeyce değerlidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı