Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ukrayna’nın Boğazların Rus gemilerine kapanması tarafındaki talebiyle gündeme gelen Montrö Mutabakatı ile ilgili olarak “Tüm kararlarını şeffaf bir formda uygulayacağız” sözlerini kullandı.
Özel bir haber kanalında gündemi kıymetlendiren Çavuşoğlu, Ukrayna’nın Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne ait Türkiye’den talebi hakkındaki bir soru üzerine Çavuşoğlu, Mukavelenin, kıyıdaş ve kıyıdaş olmayan ülkelerin savaş gemilerinin Boğazlardan geçişini ve Karadeniz’de kalmalarını, mühlet ve limitle ilgili düzenlemeleri açıkça içerdiğini belirtti.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin bugüne kadar Montrö Boğazlar Kontratını harfiyen uyguladığını anlatarak, “Bu koşullarda da biz, doğal ki Montrö Muahedesini uygulayacağız. Türkiye’nin taraf olmadığı bir savaş halinde, Türkiye, savaşın tarafı olan ülkelerin gemilerinin geçişine Boğaz’ı kapatabilir. Montrö Mukavelesi’nin 19. unsuru sarih bir halde çok açık.” dedi.
Son gelişmelerin “savaş, çatışma ya da harekat” olarak nitelendirilip nitelendirilmeyeceğine ait ise Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Başlangıçta Rusya’nın bir saldırısı oldu. Fakat biz bunu uzmanlarımızla, askerlerimizle, hukukçularımızla değerlendirdik. Artık bilhassa birçok kentte görülüyor ki, artık bu bir savaşa dönüştü. Yani sokaktaki çatışmalarda, taraflar ortasında adeta bir savaşa dönüştü. Biz bu bahiste bir kanaat getirdik işin doğrusu. Zira taraflar ortasında önemli bir çatışma var. Bu bir askeri harekat değil, süreksiz bir-iki havadan akın değil, resmen savaş hali var şu anda ülkede.”
Çavuşoğlu, Montrö Mukavelesi’nin 19. hususunun, savaşın tarafı olan ülkelerin gemilerinin geçişiyle ilgili bir istisna tanıdığını da aktararak, “Nedir bu istisna? Şayet savaş gemisi, savaşın tarafı olan ülkedeki üssüne, bağlı olduğu limana, üsse gidecekse, o vakit bu geçiş engellenemiyor. Burada genel karara bir istisna getiriyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Sürecin şeffaf olması gerektiğini vurgulayan Çavuşoğlu, Rusya’nın Karadeniz’deki üslere bağlı gemilerinin Akdeniz’de bulunduğunu belirtti.
Çavuşoğlu, “Tabii burada suistimalin de olmaması lazım. Yani ‘Üsse gideceğim, gemimi demirleyeceğim.’ deyip de Boğaz’dan geçtikten sonra savaşa dahil olmaması lazım. Biz, Montrö’nün tüm kararlarını bu biçimde, şeffaf bir formda uygulayacağız.” tabirini kullandı.