Esen, yastıkaltından çıkarılan yıllık 10 ton altını, yıllık 100 ton yapmak üzere bir amaçlarının bulunduğunu belirterek, “Biz her sene 200 ton altın ithalatı yapan bir ülkeyiz. Yalnızca 100 ton çıkması demek, 100 ton daha az ithalat yapmak demek. 100 ton 6 milyar dolar, bugünkü cari açığımız 15 milyar dolar, neredeyse yarısını yastıkaltından çıkardığımız altını iktisada dahil ettiğimiz için azaltabiliriz.” dedi.
Esen, Kuyumcu Altın Değerleme Sistemine (KAD-SİS) ait düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, İAR’nin faaliyetleri hakkında bilgi vererek, altın konusunda İstanbul ve Türkiye’yi dünyanın altın merkezi yapma davası her daim devletin gündeminde olduğunu, kendilerinin de bu sürecin modülü olduklarını belirtti.
Altında memleketler arası akreditasyonların değerine işaret eden Esen, dünyada kabul gören 70 akredite firmanın bulunduğunu, bunların içerisinde İAR’nin dünyanın en büyük ikinci rafinerisi pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Esen, İAR’nin altınlarının tüm dünyada geçerliliğinin bulunduğunu vurgulayarak, İAR’nin yıllık ihracatının ortalamada 1 milyar dolar olduğunu, kesim ihracatında ön sıralarda yer aldıklarını söyledi.
Türk halkının altın ile münasebetini duygusal bir bağlantı olarak tanımladığını, herkesin dedelerinden ninelerinden bunu görmüş olabileceğini aktaran Esen, geçmişte bankalar aracılığıyla altının finansal sisteme dahil edilmesine ait süreci anlattı.
– “Yastıkaltında 5 bin ton altın, ziyadesiyle toleranslı hesaplanmış bir rakam”
Esen, 2010 yılında İAR, World Gold Council ve Merkez Bankası’nın çalışmalarını Altın Borsası dataları ve Dış Ticaret sayılarını bir ortaya getirerek, ortaya somut datalara dayanan bir hesap çıkarttıklarını belirterek, “1984 yılı sonrası periyoduna ilişkin kayıtlı datalara dayanılarak yapılan hesaplamalar sonucunda yaklaşık 3 bin 800 ton altının ekonomik sistem dışında, yastıkaltı altın olduğu tespitini yaptık. Eski tarihlerde kayıt dışının olduğu periyotlarda de yastıkaltında biriktirilmiş altınlar da var.” diye konuştu.
Eski yıllardaki Darphane üretimine bakıldığında yılda 30-40 ton, son 3-4 yılda ise 90-100 ton altın ürettiğinin görüleceğini aktaran Esen, “Darphane’de 90-100 ton altın üretmesi demek çabucak hemen 90-100 tonun yastıkaltına gitmesi demek. Finansal bir araç olmadığı için ister istemez bireylerin tasarruflarında birikiyor.” dedi.
Esen, dünyada bir savaş çıktığında her para ünitesinin kıymeti sıfıra kadar gidebileceğini, fakat altının her vakit inançlı liman olduğunu söz ederek, yastıkaltında 5 bin ton altının, daha evvel bahsettiği 3 bin 800 ton üzerinden hesaplandığında ziyadesiyle toleranslı hesaplanmış bir sayı olduğunu, 5 bin ton altın yaklaşık 300 milyar dolara tekabül ettiğini kaydetti.
Madenciliğin meşakkatli bir süreç olduğuna işaret eden Esen, “Bu ülkenin muhtaçlığı yıldan yıla 400 ila 500 ton ortasında değişiyor. 200 ton üretiyorsanız, 200 ton da ithal ediyorsanız ben buna yararlı ithalat diyorum. Zira üzerine katma bedel konuluyor ve dünyaya ihraç ediliyor. Yastıkaltından çıkacak altının her tonu ithalattan azalacak ölçü demek.” biçiminde konuştu.
Esen, İAR öncülüğünde 2010 yılında başlatılan Altın Bankacılığına değinerek, 10’un üzerinde banka ile çalıştıklarını, Türkiye’de bu müddet zarfında toplanan kelam konusu 100 tondan fazla altının yaklaşık yüzde 95’inin kendilerinin iş birliği ile çıkarıldığını lisana getirdi.
– “Bugün prestijiyle 60 vilayette, 200 Altın Değerleme Noktası var”
Ayşen Esen, 1,5 yıl evvel çalışmaya başlayan KAD-SİS için güvenlikli bir sistem kurduklarını ve bunu yerleştirdiklerini belirterek, bugün prestijiyle 60 vilayette, 200 Altın Değerleme Noktası (ADN) ile çalışmaları sürdürdüklerini, birinci etapta gayelerinin 81 vilayette var olmak ve ardından her vilayet ve ilçede yer alarak toplamda 1.500 ADN’ye ulaşmak olduğunu lisana getirdi.
KAD-SİS ile vatandaşın fiziki altınını kuyumcudan çekebilsin istediklerini söz eden Esen, şunları kaydetti:
“KAD-SİS, kuyumcu, banka ve rafinerinin içinde yer aldığı, halkın her yerden ulaşabileceği bir sistem. Kapalı devre bir teknolojik altyapıya sahip. Bizim yazdığımız yazılıma ve devlet tarafından desteklenmiş yazılıma kimse müdahale edemiyor. Kuyumcunun kendi başına hiçbir süreç yapma yetkisi yok. Bankalarda altın hesabı olan yahut yeni açan vatandaş, altınını bankadaki altın mevduat hesabına Altın Değerleme Noktasına giderek yatırabiliyor. Altın Değerleme Noktası, kuyumcular. Kuyumcuları seçerken çok özel kriterlerimiz var.”
Esen, bankada altın hesabı olan vatandaş altınlarıyla Altın Değerleme Noktasına geldiğinde birinci evvel MERNİS doğrulaması yapıldığını anlatarak, Altın Değerleme Noktası’nda çeşitli SMS şifreleri ve onayların gerektiğini, kamera kaydı önünde ekspertiz süreçlerinin gerçekleştiğini söyledi.
Kuyumcunun nakdî değerleme yapmadığını anlatan Esen, kuyumcunun getirilen altınları sisteme girdiğini, sistemde toplamda has altın olarak kaç gramsa vatandaşın bankadaki altın hesabına direkt geçtiğini, rastgele bir masraf alınmadığını anlattı.
– “İster yatırırken ister çekerken altınınız gram bazında altın olarak duruyor”
Esen, KAD-SİS’in büsbütün güvenlikli olduğunu tabir ederek, “Esas değerli olan şeylerden birisi de hesabınızdan altın çekmek istediğinizde zıt olarak yeniden işleyecek. Mesela 2 gram altın çekmek istiyorsunuz, bankanıza bunu söylüyorsunuz, sizin telefonunuza bir şifre gönderiyor. Bu şifre ile birlikte 3 gün içinde istediğiniz Altın Değerleme Noktası’ndan 2 gram altınınızı alabilirsiniz. İster yatırırken, ister çekerken altınınız gram bazında altın olarak duruyor.” formunda konuştu.
Özel bankalarla da görüşmeye başladıklarını bildiren Esen, kısa vakit içeresinde özel bankaların da sistemin içerisinde yer alacağını vurguladı.
Esen, geliştirilmesi gereken bir konunun da banka tarafından bir faiz yahut kar hissesi belirlenmesi olduğunu aktararak, “Nemanın yüzde 2,5’lar mertebesine çıkarılmasını öneriyoruz.” dedi.
Bankadaki hesapların 200 bin TL’ye kadar müdafaa altında olduğunu anımsatan Esen, altın hesapları için müdafaa sayısının gram bazında artırılmasını önerdiklerini söyledi.
Ayşen Esen, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin 500 ton altının yastıkaltından çıkarılması gayesi koyduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Biz bunu 10 yıldır yapıyoruz, yılda 10-12 tonu gördük. Çok daha yaygınlaşmış, günün her günü olan, güvenlikli, yazılımla yapılan ve 7/24 çalışan sistemde biz bu sayıları yıllık 10 tondan 100 tona rahatlıkla çıkartabiliriz. Bizim maksadımız bu. 80 vilayet 1.500 Altın Değerleme Noktasını bir yılda yakalarsak 1,5 yılda bunu başarırız. Birtakım şeyler gecikirse, 2 yılda yakalarız, kâfi ki sistem çalışsın. Yıllık 10 ton olan sayısı, yıllık 100 ton yapmak üzere bir gayemiz var. Biz her sene 200 ton altın ithalatı yapan bir ülkeyiz. Yalnızca 100 ton çıkması demek, 100 ton daha az ithalat yapmak demek. 100 ton 6 milyar dolar, bugünkü cari açığımız 15 milyar dolar, neredeyse yarısını yastıkaltından çıkardığımız altını iktisada dahil ettiğimiz için azaltabiliriz.”
Esen, bilhassa hafta sonu da hizmet alabilmeyi sağlayan AVM’lerdeki kuyumcuların değerine işaret ederek, pazar dahil hizmet verebilmeyi sağladıkları için sisteme dahil olmalarının kendileri için epey pahalı olduğunu lisana getirdi.