ELDER’den yapılan açıklamada, dağıtım şirketlerinin, fiyat artışlarının münasebeti olarak gösterildiği tabir edildi.
Güç Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) belirlediği düzenlemeye nazaran, elektrik maliyetini etkileyen güç bedeli, dağıtım bedeli, vergi ve fonlar dahil üç bileşenin olduğu aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Ocak ayında maliyetlerin artmasındaki en büyük etken elektrik üretim maliyetlerinin önemli formda yükselmiş olmasıdır. Geçtiğimiz periyotta ülkemizde yaşanan kuraklık sebebiyle, elektrik üretimi içerisinde en yüksek hisseye sahip olan hidroelektrik santrallerinden sağlanan elektrik ölçüsü düşmüştür. Bu durum, elektrik üretiminde, ithal kaynaklar olan doğal gaz ve kömürün hissesini artırmıştır.
Güç maliyetlerindeki yükselişin en büyük sebebi ithal edilen, memleketler arası fiyatlara ve Dövize endeksli doğal gaz ve kömür alım maliyetlerindeki önemli artışlardır. Son 1 yıl içinde doğal gaz fiyatları 10 kata kadar, ithal kömür fiyatları ise 5 kata kadar döviz bazında artış göstermiştir. Elektrik üretim kaynaklarındaki bu maliyet artışı, fatura bedellerinin de yükselmesine neden olmuştur.”
Açıklamada, elektrik gücünün hayati bir ehemmiyete sahip olduğu vurgulanarak, “Elektrik tarifelerinde yıl başında yapılan fiyat artışının tüm vatandaşlarımıza, esnafımıza ve sanayicimize getirdiği yükleri biliyor, yansılarını anlayışla karşılıyoruz.
Faturalardaki artış karşısında vatandaşlarımızın yaşadıklarını, sürecin en yakından şahidi olan 100 bin kişilik elektrik dağıtım ailesi olarak bizler de hissediyoruz. Ülkemiz için elektrik gücünün ne kadar hayati bir değeri olduğunu biliyoruz. Elektriğin kâfi, kaliteli, daima, düşük maliyetli ve etrafla uyumlu bir formda tüketicilerin kullanımına sunulması için efor gösteren bir kesimiz.
Maalesef bu devirde elektrik dağıtım şirketlerine karşı haksız ithamlarda bulunulduğunu, elektrik dağıtım şirketlerinin bu fiyat artışlarının münasebeti olarak gösterilerek birçok eksik ve yanlış bilgiye dayanan yorumlar ve açıklamalar yapıldığını görüyoruz.” değerlendirmesinde bulunuldu.
“Dağıtım ve misyonlu tedarik şirketleri yasal olarak birbirlerinden ayrışmıştır”
Türkiye’de faaliyet gösteren 21 elektrik dağıtım şirketinin lisansa tabi olduğu hatırlatılan açıklamada, faaliyetlerinin, masraf ve gelirlerinin EPDK tarafından denetlendiğine işaret edildi.
Şirketlerin işlettikleri varlıkların mülkiyetinin kamuya ilişkin olduğu bilgisine yer verilen açıklamada, şu tabirler kullanıldı:
“Lisans mühletleri boyunca dağıtım şirketleri bu varlıkları işletmek, yeni yatırımlarla genişletmek ve tüketicilere kaliteli hizmet sunmaktan sorumludur. Bu kapsamda Türkiye’deki 21 elektrik dağıtım bölgesi 14 farklı yatırım kümesi tarafından işletilmektedir. Bu şirketlerin ve yatırım kümelerinin kimileri halka da açık olup, ikisi memleketler arası olmak üzere 20’den fazla yatırımcı bu dala yatırım yapmıştır. Elektrik dağıtım şirketlerinin ve birebir yatırımcı kümesinin altında bulunan ve tıpkı bölgede faaliyet gösteren vazifeli tedarik şirketlerinin faaliyetleri, özel bölüm marifetiyle yürütülen kamu hizmeti niteliğindedir. Dağıtım ve vazifeli tedarik şirketleri yasal olarak birbirlerinden ayrışmışlardır. Bu faaliyetler büsbütün düzenlemeye tabidir. Elektrik dağıtım şirketlerinin gelirleri, elektrik tarifelerinden bağımsız bir formda EPDK tarafından, rasyonel maliyetleri hesaplanarak ve tüketici yararı gözetilerek şeffaf bir formda 5 yıllık devirler için belirlenmektedir.”
Vazifeli tedarik şirketlerinin gelirleri
Açıklamada, dağıtım şirketlerinin genel aydınlatma ile şebeke işletmesi için gerekli güç muhtaçlıklarını EÜAŞ’tan temin ettiği ve bunun şirketler için bir gelir kalemi olmadığı vurgulandı.
Vazifeli tedarik şirketlerinin gelirinin, alım fiyatları ile faturadaki satış fiyatı ortasındaki marjdan oluştuğu aktarılan açıklamaya şöyle devam edildi:
“EÜAŞ tarifesi düzeyinin piyasa maliyetlerinin altında belirlenmesi faturaları düşürmek suretiyle tüketicileri destekleyici mahiyette, yani bir sübvansiyon iken, misyonlu tedarik şirketlerinin gelirlerini artırıcı bir tesiri yoktur. Aksine maliyet tabanlı kar marjından ötürü misyonlu tedarik şirketlerinin gelirlerini olumsuz etkilemektedir.
Kesim çalışanları bir kamu hizmeti yaptıklarının şuuruyla vatandaşlarımıza hizmet götürmek için, tüm zorluklara karşın her türlü hava şartında ve alanda 24 saat hizmet sunmaktadırlar. Son vakitlerde hiçbir sorumlulukları olmadığı halde dalın bu vefakar çalışanlarına fiyat artışları nedeniyle gösterilen reaksiyonları de üzülerek görmekteyiz. Fakat kesintisiz güç için en sıkıntı iklim koşullarındaki saha çalışmalarını gören vatandaşlarımızın çalışanlarımıza gösterdiği anlayış ve manevi takviye sözlerle tanım edilemez.
Misyonlu tedarik şirketleri ise tarifesi düzenlemeye tabi olan tüketiciler için özgür piyasa, ikili muahedeler ve EÜAŞ’ın toptan satış tarifesi üzerinden elektrik gücü satın alır. 2021’de güç gereksinimlerinin çok düşük bir ölçüsü EÜAŞ’tan temin edilebilmiştir. 2022’de ise EÜAŞ’tan satın almaları öngörülen elektrik ölçüsü toplam gereksinimlerinin yalnızca yüzde 20’si olup, yılın birinci iki ayında bu oranın sıfır olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.”
Ayrıyeten açıklamada, “EPDK tarifeleri belirlerken yatırımcıların 2013 yılında tamamlanan özelleştirmeler için ödedikleri bedeller için hiçbir halde karşılık ayırmaz ve döviz kurlarındaki değişimleri hiçbir halde dikkate almaz. Bu bedeller tarifelere bahis edilmez.” tabirlerine yer verildi.