Dünya üzerinde yaklaşık olarak 65 milyon beşerde görülen epilepsi hastalığının toplumda görülme sıklığının, ülkemizde ve dünyada 0.5 – 1 ortasında olduğu bilinen bir gerçek. Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Kolu Dr. Öğretim Üyesi Buyruk Ruşen, epilepsinin çocuklarda 16 yaşa kadar en sık görülen nörolojik hastalık olduğuna dikkat çekti. 8 Şubat Dünya Epilepsi günü nedeniyle açıklamalarda bulunan Dr. Buyruk Ruşen, “sara” olarak da bilinen epilepsinin rastgele bir yaş ve vakitte ortaya çıkabildiğine fakat birinci 16 yaşa kadar ve 65 yaşından sonra görülme sıklığının arttığını belirtti.
Hastalığın sık görüldüğü çocuk yaşlarda, anne ve babanın müşahedelerinin teşhis için değerli rol oynadığını söyleyen Dr. Buyruk Ruşen, “Çocuğun ortada bir ağzını şapırdatması, kol ve bacaklarında ani sıçramalar-irkilmeler olması, burnuna kimsenin duymadığı makus koku gelmesi (örneğin yanmış lastik kokusu) yahut çocuğun ortada bir gözünün dalması, bir yere birkaç saniye boş boş bakması üzere durumlar gözlenmesi durumunda ailelerin bir nöroloji doktoruna başvurmaları hayati kıymet taşır” açıklamalarında bulundu.
“Vücutta kasılma, uyuşukluk, ağızdan köpük gelmesi belirtiler arasında”
Dr. Buyruk Ruşen, dünyada en sık görülen kronik hastalıklardan epilepsinin hakikat teşhis ve tedaviyle yok edilebileceğini söyleyerek belirtileri hakkında bilgi verdi. Epilepside beyinde bulunan nöronlarda ani ve denetimsiz boşalmalar (deşarjlar) olduğunu anlatan Dr. Buyruk Ruşen, “Aniden ortaya çıkan epilepsi nöbetleri, beynin tümüne ya da bir kısmına yayılarak şuur kaybı ile birlikte şaşkın ve istemsiz hareket bozuklukları, görme ve işitme kaybı oluşturabilir. Bedende kasılmalar, aralıklı bayılmalar, uyuşukluk, kaygı, panik, gözlerin sabit bir noktaya bakması, şaşkın bakış, şuur kaybı, ağızdan köpük gelmesi, çenenin kilitlenmesi kronik bir rahatsızlık olan epilepsinin en kıymetli belirtileridir” dedi. Epilepsinin nöbetler halinde gelen bir hastalık olduğuna dikkat çeken Dr. Buyruk Ruşen, nöbetler dışında hastanın büsbütün sağlıklı bir insan olduğunu belirtti.
“Gerçek sebep, pek çok faktöre bağlı olabilir”
Epilepsi nöbetlerini tetikleyen pek çok farklı etken olabileceğine söyleyen Dr. Buyruk Ruşen, doğum travmaları, baş travmaları, güç doğum hikayesi, beyin damarlarında görülen anormallikler, yüksek ateşli hastalıklar, kan şekerinin çok düşmesi, baş içi tümörleri ve beyin iltihapları olan şahısların nöbet geçirmeye yatkınlık gösterdiğini lisana getirdi. Ayrıyeten genetik faktörleri de göz gerisi etmemek gerektiğine değinerek, yakın akrabalarında epilepsi hastası bulunan şahısların bu hastalığın gelişimi için daha fazla risk taşıdığını söz etti.
“Epilepsi, nizamlı takip ve ilaçla tedavi edilebilir”
Epilepsi tanısı koymak için nöbet halinin güzel tanım edilmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Ruşen, bu nedenle nöbeti gören şahıslara muhtaçlık olduğunu belirtti. Dr. Ruşen, “Hastalık çocuk yahut erişkin nörologları tarafından takip edilir. Hastaya teşhis koymak için EEG, MR, bilgisayarlı tomografi ve PET üzere tetkikler istenebilir” diye konuştu. “Epilepsi hastalığının tedavisi mümkün olup, ilaç tedavisiyle nöbetlerin önüne geçilebilmektedir” diyen Dr. Ruşen, bu nedenle hastalığın tertipli takibinin ve ilaç kullanımının aksatılmamasına ait ikazlarında bulundu.
“Spor yapın, sağlıklı beslenin, alkol ve sigaradan uzak durun”
Epilepsi hastalarının dikkat etmesi gerekenler hakkında da bilgi veren Dr. Ruşen, “Kontrolsüz nöbetler ve hayatınız üzerindeki tesirleri vakit zaman bunaltıcı olabilir yahut depresyona yol açabilir. Ayrıyeten gerilimi yönetmek, alkollü içecekleri sınırlamak ve sigaradan kaçınmak üzere sağlıklı hayat seçimleri yapılmalıdır” biçiminde konuştu. Hakikat ilaç kullanımının değerine de değinen Dr. Ruşen, “Uykuyu almak da değerlidir. Uyku eksikliği, nöbeti tetikleyebilir. Antrenman yapmak, fizikî olarak sağlıklı kalmanıza ve depresyon azalmasına yardımcı olabilir” dedi.
Epilepsi hastaları hangi meslekleri yapamaz?
Dr. Buyruk Ruşen, epilepsi hastalarının dikkat gerektiren birtakım meslekleri yapamayacaklarını belirtti. “Pilotluk, dalgıçlık, cerrahlık, kesici ve delici makinelerle çalışan meslekler, yüksekte çalışmayı gerektiren meslekler, dağcılık, araç şoförlüğü, itfaiyecilik ve silah kullanmayı gerektiren polislik ve askerlik üzere meslekleri yapamaz. Ayrıyeten epilepsi hastalarının iş yerlerine hastalıkla ilgili durumlarını bildirmeleri gerekir” ikazlarında bulundu.
“Epilepsi hastalarına Covid-19 aşısı olmaları öneriliyor”
Dünya Sıhhat Örgütü’nün epilepsi hastalarının özel bir mahzuru olmaması durumunda aşı olmalarını önerdiğini söyleyen Dr. Ruşen, epilepsili olmanın Covid-19 aşısına karşı yüksek yan tesir riski olduğunu gösteren bir bulgu bulunmadığını lisana getirdi. Epilepside Covid-19 enfeksiyon riskleri aşının potansiyel risklerinden çok daha ağır göründüğüne işaret eden Dr. Ruşen, “Diğer aşılarda olduğu üzere Covid-19 aşısı sonrası da ateş görülebilir. Bu durum birtakım bireylerde epilepsi eşiğini düşürebilir. Parasetamol üzere ateş düşürücü ilaçların aşı sonrası alınması riski azaltabilir” dedi. Aşı olmadan evvel hastaların ilgililere durumları hakkında bilgi vermelerinin de değerli olduğunu belirtti.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı